środa, 27 lutego 2013

17. SŁOWNIK ŁOTROWSKICH TERMINÓW

************************************************************
  • drzemcarz - rzezimieszek nocny
  • beb - piwo
  • wyraźnik - łotrzyk dzienny
  • wyraźać - kraść z kieszeni czy z kalety , czyli z mieszka
  •  kumany - należący do złodziejskiej ferajny
  • dźwignąć , buchnąć - ukraść
  • kołtun - chłop
  • dudki - forsa
  • wystawić - umknąć
  • wiertelnicy - straż miejska
  • skruch - kat
  • wieja - szubienica
  • oman - duży szmal
   ************************************************************

16. BŁAZNOTEKA


Gdyby błazen miał wypełnić ankietę zawodową, mógłby wpisać sobie fach: człowiek rozrywki. Błaźni stali na samym szczycie dworskich rozbawiaczy, a podczas uczt bawili gości pieśniami, sprośnymi żartami, często grali też na różnych instrumentach lub popisywali się sztuczkami. Każdy władca powinien mieć błazna. Im mądrzejszy pan, tym większą swobodę miał jego trefniś. Słowem , błazen działał jak zawór bezpieczeństwa królewskiej władzy.

 STAŚ GĄSKA

Staś Gąska był błaznem Zygmunta Starego, a potem Zygmunta Augusta. Imć Gąska był rubasznym opojem, stałym bywalcem winiarni Operiusza w Krakowie. Lubiano go, bo był miłym bratem - łatą. Historia nie zapisała na jego konto żadnego mądrego  powiedzenia. Żył rekordowo długo, ponad 80 lat. Kochanowski pisał o nim, " że w Hadesie  szpaczkujesz przy stole,
a duszyce się śmieją".

STAŃCZYK

 
Czasem utożsamiany ze Stasiem Gąską. Do historii przeszedł jako błazen - mędrzec. Stańczyk nosił na plecach wór z sianem, a zdziwionemu królowi wyjaśnił, że to zmniejszy ból, gdy obiją go kijami za głoszenie prawdy. Mawiał,że jest dwóch największych łgarzy w Polsce - arcybiskup Gamrat 
i biskup Maciejowski. Jeden mówi: "wszystko wiem", a nie wie nic. 
Drugi mówi "nic nie wiem", 
a wszystko wie. 

Słynna jest opowieść o wypadku królowej Bony. Przywieziono z Litwy wielkiego niedźwiedzia w klatce i wypuszczono pod Krakowem, aby się zabawić w polowanie. Rozjuszony zwierz rzucił się w stronę, gdzie stała królowa będąca w ciąży. Uciekając spadła z konia i poroniła. Stańczyk też uciekł przed niedźwiedziem. Gdy król śmiał się z niego, że zachował się jak błazen, a nie jak rycerz, odpowiedział: większy to błazen, co mając niedźwiedzia w skrzyni, puszcza go na swoją szkodę.


wtorek, 26 lutego 2013

15. SZCZYPTA STYLU

POLSKIE MIASTO WYBUDOWANE W STYLU RENESANSOWYM PRZEZ KANCLERZA
WIELKIEGO KORONNEGO JANA ZAMOYSKIEGO

 
P L A N     M I A S T A
--------------------------------------------------------------------------------------------
Zamość (łac. Zamoscia, ukr. Замостя, ros. Замость (Замостье), jid.זאמאשטש) – miasto na prawach powiatu, położone w południowej części województwa lubelskiego
Jest jednym z większych ośrodków kulturalnych, edukacyjnych 
i turystycznych województwa, a zwłaszcza Zamojszczyzny
Za sprawą unikalnego zespołu architektoniczno-urbanistycznego Starego Miasta bywa nazywany "Perłą Renesansu", 
"Miastem Arkad" i "Padwą Północy". 
Pod względem liczby ludności zajmuje w województwie 3. pozycję (65 784 mieszkańców), natomiast pod względem powierzchni plasuje się na 10. miejscu. 
W 1992 roku zamojskie Stare Miasto 

poniedziałek, 25 lutego 2013

piątek, 22 lutego 2013

8. KIM BYŁA BARBARA RADZIWIŁŁÓWNA ???

Zachęcam do dokonywania wpisów i komentowania bloga .


7. REFORMACJA W POLSCE

Sytuacja wyznaniowa w I Rzeczypospolitej 1573 (największy rozwój protestantyzmu)




http://pl.wikipedia.org/wiki/Reformacja_w_Polsce


Reformacja w Rzeczypospolitej Obojga Narodów była ruchem religijnym i społecznym, postulującym zmiany w polskim Kościele; istniała od lat 20. XVI w. do połowy XVII w., kiedy ostatecznie zwyciężyła kontrreformacja. Polską reformację cechował dynamiczny rozwój od XVI do XVII w., a następnie równie szybki upadek, aż do całkowitej marginalizacji i utraty znaczenia w początkach XVIII w.  Zdaniem niektórych badaczy reformacja w Polsce, w odróżnieniu od innych krajów Europy, gdzie doprowadziła do wzmocnienia władzy monarchicznej, tylko w Rzeczypospolitej naruszyła jednocześnie władzę monarchiczną  i kościelną.

6. PIERWSI KRÓLOWIE ELEKCYJNI

K R Ó L O W I E       E L E K C Y J N I
Henryk Walezy 1573 - 1575
Stefan Batory 1575 - 1586
Zygmunt III Waza 1587 - 1632
Władysław IV Waza 1632 - 1648
Jan II Kazimierz 1649 - 1668
Michał Korybut Wiśniowiecki 1669 - 1673
Jan III Sobieski 1674 - 1696
August II Mocny 1697 - 1704 oraz 1709 - 1733
Stanisław Leszczyński 1704 - 1709 oraz 1733 - 1736
August III Sas 1736 - 1763
Stanisław August Poniatowski 1764 - 1795
 http://www.sciaga.pl/tekst/97403-98-krolowie_elekcyjni_polski 




http://www.youtube.com/watch?v=nVYJ-GS9HZk

5. GOSPODARKA FOLWARCZNO - PAŃSZCZYŹNIANA W POLSCE W XVI WIEKU

Folwark (niem.: Vorwerk) – istniejący od XII wieku rodzaj wielkiego gospodarstwa rolnego, a od XIV wieku także rolno-hodowlanego, nastawionego na masową produkcję zboża przeznaczonego na zbyt, wykorzystującego pracę pańszczyźnianą chłopów.
Pierwsze folwarki i wsie folwarczne powstawały w dobrach kościelnych i klasztornych. Także gospodarstwa sołtyskie miały zbliżony do folwarków charakter.




 









4. KULTURA I SZTUKA RENESANSU W POLSCE


http://www.youtube.com/watch?v=5Ow93uf7UKQ

Czy wiesz dlaczego XVI  wiek nazywany jest " ZŁOTYM WIEKIEM " kultury polskiej ?

3. PIERWSZE BEZKRÓLEWIA


http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Plan_of_the_elective_camp_of_Polish_Kings_in_Wola_near_Warsaw.PNG/220px-Plan_of_the_elective_camp_of_Polish_Kings_in_Wola_near_Warsaw.PNG
                        
Plan pola elekcyjnego na Woli

Pierwsza wolna elekcja zgromadziła rekordowo dużo szlachty (40-50 tys.), na następne nie przyjeżdżało już tak wielu głosujących. Na drugiej wolnej elekcji, która odbyła się w 1575 r. w porównaniu do pierwszej stawiło się tylko 12 tys. osób (z Prus Królewskich przybyły zaledwie 2 osoby). Na elekcję 1668 przybyło pieszo aż 2 tysiące Mazurów – biednej szlachty mazowieckiej nie stać było na konie, a do Warszawy mieli blisko.
Wolna elekcja była systemem, który osłabiał władzę króla, stawała się powodem do kłótni między głosującymi województwami (spory o kandydatów do tronu) a przede wszystkim dawała możliwość ingerowania obcych dynastii w państwo polskie.
Do momentu ich zniesienia przez Sejm Czteroletni w 1791 odbyło się 13 wolnych elekcji.

2. UNIA LUBELSKA - 1569



http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Lublin_Union_1569.PNG/250px-Lublin_Union_1569.PNG

Obraz jest jednym ze znanych dzieł malarskich Jana Matejki tworzących cykl poświęcony historii Polski. Namalowany został dla upamiętnienia 300 rocznicy unii Polski i Litwy zawartej  na sejmie w Lublinie  w 1569 r.

1. POLSKA ZA PANOWANIA OSTATNICH JAGIELLONÓW


http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Zygmunt_II_August.jpg/250px-Zygmunt_II_August.jpg

Zygmunt II August (ur. 1 sierpnia 1520 w Krakowie, zm. 7 lipca 1572 w Knyszynie) – od 1543 wielki książę litewski, od 1548 król Polski, od 1569 władca zjednoczonego państwa – Rzeczypospolitej Obojga Narodów.